Νεοαγγείωση: η «αχίλλειος πτέρνα» της κλασσικής, χειρουργικής επέμβασης για τη θεραπεία των κιρσών (σαφηνεκτομής).
H «σαφηνεκτομή» αποτελεί την κλασσική χειρουργική επέμβαση για τη θεραπεία των κιρσών των κάτω άκρων.Πραγματοποιείται με την εκτομή της κεντρικής φλέβας του επιφανειακού φλεβικού δικτύου (σαφηνούς φλέβας), στην πρόσθια - έσω επιφάνεια του κάτω άκρου (μείζον σαφηνής), ή στην οπίσθια από το γόνατο και κάτω (έλασσον σαφηνής).
Η ανεπάρκεια της μείζονος ή ελάσσονος σαφηνούς (μη σωστή λειτουργία των φλεβικών βαλβίδων) θεωρείται υπεύθυνη για τη δημιουργία των κιρσών.Παρότι η παραπάνω αιτιολόγηση δεν είναι πάντα αληθής, στατιστικά ισχύει στο 90% περίπου των περιπτώσεων και η αποσύνδεση (εκρίζωση) των σαφηνών φλεβών από το υπόλοιπο φλεβικό δίκτυο είναι σαφέστατα ευεργετική για τον ασθενή.
Η θεραπεία των κιρσών με «σαφηνεκτομή» αποτέλεσε για πολλά χρόνια την κύρια μέθοδο θεραπείας των κιρσών ελλείψει άλλης κλινικά αποδεδειγμένης θεραπείας, παρά το γεγονός ότι είναι μια πολύ αιματηρή επέμβαση.
Επιπλέον, η μακροχρόνια εμπειρία ιατρών και ασθενών αλλά και τα κλινικά αποτελέσματα κέντρων με μεγάλη εξειδίκευση στις εν λόγω θεραπείες, επιβεβαιώνουν σημαντικά ποσοστά υποτροπών που σε βάθος πενταετίας μετά από επεμβάσεις σαφηνεκτομής ανέρχονται στο 30% για την μείζονα σαφηνή1 και στο 50% για την ελάσσονα2. Έτσι, ο κίνδυνος υποτροπής ακόμη και μετά την πραγματοποίηση μιας τεχνικώς άψογης σαφηνεκτομής είναι πολύ αυξημένος.
Αποδεχόμενη τα δεδομένα της μακρόχρονης εμπειρίας και στην προσπάθειά της να διερευνήσει τους λόγους του υψηλού ποσοστού υποτροπών μετά από σαφηνεκτομή, η επιστημονική κοινότητα κατέγραψε με τον όρο «νεοαγγείωση», τη δημιουργία νέων αγγείων σε μια περιοχή όπου τα αγγεία είχαν καταστραφεί με χειρουργικό τρόπο προκειμένου να πραγματοποιηθεί η σαφηνεκτομή.
Ο Δρ. Langenbeck υπήρξε ο πρώτος που το 1861 περιέγραψε την αποκατάσταση της συνεχείας της μείζονος σαφηνούς φλέβας μετά από την τμηματική εκτομή της, ενώ το 1895 ο Δρ. Perthes περιέγραψε το ίδιο ακριβώς εύρημα.
Παρά την καταγραφή του φαινομένου, οι περισσότεροι συγγραφείς του 20ου αιώνα παραδέχονταν τη (λανθασμένη όπως αποδείχτηκε αργότερα) θεωρεία του Δρ. Homansο οποίος από το 19163 υποστήριζε ότι η υποτροπή των κιρσών οφείλεται στο χειρουργό που πραγματοποιεί πλημμελή (μη σωστή) εκτομή των κλάδων της σαφηνούς φλέβας, με αποτέλεσμα οι κλάδοι που παραμένουν στο δίκτυο να οδηγούν αργότερα σε υποτροπή.
Μετά από μακροχρόνια έρευνα (περίοδος 1960-1980) η θεωρία της υποτροπής των κιρσών λόγω της πλημμελούς εκτομής των φλεβικών κλάδων καταρρίφθηκε από το Δρ Glass: βάσει ιστολογικών ευρημάτων απέδειξε ότι μέσα στην «φρέσκια χειρουργική ουλή» της τομής που πραγματοποιείται στο πάνω μέρος του ποδιού για τη εκρίζωση της φλέβας (σαφηνεκτομής), δημιουργούνται νέα αγγεία τα οποία μπορούν να γεφυρώσουν, με το υπόλοιπο δίκτυο, φλέβες οι οποίες έχουν αποκοπεί χειρουργικά.
Μετά τον Δρ Glass και άλλοι ερευνητές έφτασαν στο ίδιο συμπέρασμα, αξιοποιώντας τις σύγχρονες μεθόδους απεικόνισης (υπερήχους)5 που επιβεβαιώνουν το ρόλο της νεοαγγείωσης στην υποτροπή των κιρσών μετά από την πραγματοποίηση σαφηνεκτομής.
Σήμερα, η νεοαγγείωση αποτελεί για πολλούς επιστήμονες την «αχίλλειο πτέρνα» της επέμβασης της σαφηνεκτομής και έναν από τους κυριότερους λόγους που η επέμβαση αυτή συνεχώς υποχωρεί ως μέθοδος θεραπείας των φλεβικών κιρσών των κάτω άκρων έναντι της χρήσης νεώτερων, ελάχιστα επεμβατικών και πιο αποτελεσματικών τεχνικών θεραπείας όπως η ενδοαυλική θεραπεία με τη χρήση laser ή ραδιοσυχνότητων.
«Βιβλιογραφικές αναφορές»
- Hartmann K et al. Recurrent varicose veins: sonography-based re-examination of 210 patients 14 years after ligation and saphenous vein stripping. Vasa 2006;6:512-7.
- Darke SG. The morphology of recurrent varicose veins. Eur J Vasc Surg 1992;6:512-7.
- Homans J. The operative treatment of varicose veins and ulcers based upon a classification of these lesions. Surg Gynecol Obstet 1916;22:143-158.
- Glass GM. Neovascularization in recurrence of varices of the greater saphenous vein in the groin: phlebography. 1988. Angiology;39:577-582.
- Jones L, et al. Neovascularization is the principal cause of varicose vein recurrence: Results of a randomized trial of stripping the long saphenous vein. Eur J Vasc Endovasc Surg 1996;12:442-45.
- Bergan JJ. J Vasc Surg 2007. Letter to the editor, regarding: “Neovascularization: An ‘inoccent bystander’ in recurrent varicose veins”.
