Τι είναι το Ανεύρυσμα Κοιλιακής Αορτής;

Ανευρύσματα ονομάζουμε τις μεγάλες διογκώσεις, δίκην μπαλλονιού, των αρτηριών, οι οποίες προκύπτουν λόγω αδυναμίας του τοιχώματός τους. Το αδύναμο τοίχωμα μιας αρτηρίας υποχωρεί, κάτω από την πίεση του αίματος, με αποτέλεσμα το αγγείο, σταδιακά, να ‘φουσκώνει’.

Πιο συγκεκριμένα, ανεύρυσμα καλούμε την αύξηση του μεγέθους μιας αρτηρίας, πάνω από το 50% του φυσιολογικού της μεγέθους. Κάθε αρτηρία μπορεί να γίνει ανευρυσματική, συχνότερα όμως τα ανευρύσματα παρατηρούνται στην αορτή.

Η αορτή είναι το μεγάλο αγγείο που ξεκινά από την καρδιά, διασχίζει τον θώρακα, εν συνεχεία την κοιλιά και τελικά διχάζεται στην λεκάνη. Η αορτή δίνει κλάδους για να φτάσει το αίμα σε ολόκληρο το σώμα.

Το τμήμα της αορτής που παρουσιάζει συχνότερα ανεύρυσμα είναι αυτό της κοιλιάς (κάτω από το επίπεδο του διαφράγματος), και εκεί εντοπίζεται το λεγόμενο ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής.

Γιατί τα ανευρύσματα είναι επικίνδυνα για την ζωή;

Καθώς το μέγεθος ενός ανευρύσματος σταδιακά μεγαλώνει, παράλληλα μεγαλώνει και ο κίνδυνος αυτό να σπάσει. Το ‘σπάσιμο’ της αορτής (ρήξη αορτής) σημαίνει αθρόα εσωτερική αιμορραγία, η οποία συχνά είναι θανατηφόρα, παρά την προσπάθεια χειρουργικής αποκατάστασης. Η πιθανότητα επιβίωσης από ρήξη ανευρύσματος κοιλιακής αορτής είναι περίπου 10-50% και οι ασθενείς που επιβιώνουν, συχνά, ταλαιπωρούνται από σοβαρές επιπλοκές.

Η συχνότητα του ανευρύσματος της κοιλιακής αορτής έχει τριπλασιαστεί τα τελευταία 40 χρόνια, λόγω της αύξησης του μέσου όρου ζωής. Παρατηρούνται συνήθως σε ηλικίες μεγαλύτερες των 65 ετών και είναι 4 φορές συχνότερα στους άνδρες, σε σχέση με τις γυναίκες.

Τι προκαλεί το Ανεύρυσμα της Κοιλιακής Αορτής;

Το ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής οφείλεται σε βλάβη του τοιχώματος της αορτής. Η βλάβη του αορτικού τοιχώματος είναι αποτέλεσμα μιας φλεγμονώδους διαδικασίας, η οποία λαμβάνει χώρα στο τοίχωμα. Η φλεγμονή αυτή καταστρέφει σταδιακά το τοίχωμα, προκαλώντας την αδυναμία του να ανθίσταται στην πίεση του αίματος. Έτσι, η αορτή σταδιακά ‘ξεχειλώνει’ και αυξάνεται η διάμετρός της.

Αρκετοί παράγοντες έχει βρεθεί να είναι υπεύθυνοι για την διαδικασία αυτή. Οι κυριότεροι είναι:

• Γονιδιακοί παράγοντες (οδηγούν σε ελαττωματική κατασκευή του αορτικού τοιχώματος)
• Υψηλή αρτηριακή πίεση
• Κάπνισμα
• Υψηλή χοληστερίνη στο αίμα

Οι βασικοί παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση ανευρύσματος κοιλιακής αορτής είναι:

• Το ανδρικό φύλο
• Η ηλικία άνω των 60 ετών
• Η υψηλή αρτηριακή πίεση
• Το κάπνισμα
• Το οικογενειακό ιστορικό ανευρύσματο

Υπάρχουν συμπτώματα στο ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής; Ποια είναι αυτά;

Τα περισσότερα ανευρύσματα δεν προκαλούν συμπτώματα. Το ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής είναι μία ύπουλη νόσος, η οποία πολύ δύσκολα θα σας υποψιάσει...

Κάποιες φορές, λεπτόσωμα άτομα μπορεί να αντιληφθούν μία σφύζουσα μάζα στην κοιλιά τους και αυτό να τους οδηγήσει στο γιατρό.

Το ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής μπορεί να παρομοιαστεί με μία ωρολογιακή βόμβα, η οποία συνήθως εμφανίζει συμπτώματα λίγο πριν ‘εκραγεί’. Τα συμπτώματα αυτά είναι ξαφνικός, έντονος πόνος στην μέση ή την κοιλιά με συνοδό φουσκώματα, ναυτία ή εμετό. Η έναρξη αυτών των συμπτωμάτων θα πρέπει να σημαίνει άμεση και όσο το δυνατόν πιο γρήγορη ιατρική βοήθεια σε εξειδικευμένο κέντρο.

Αν το ανεύρυσμα σπάσει θα εμφανιστούν συμπτώματα αιμορραγίας όπως ζάλη, τάση για λιποθυμία, αδυναμία, εφίδρωση, ταχυκαρδία και απώλεια συνείδησης.

Μπορώ να εμποδίσω την εμφάνιση ενός αορτικού ανευρύσματος;

Πολλές φορές οι γονιδιακοί παράγοντες είναι πολύ ισχυροί και έτσι δεν είναι δυνατόν κάποιος να αποφύγει την εμφάνιση ενός ανευρύσματος. Παρ’όλα αυτά, πολλοί υποψήφιοι ασθενείς για ανεύρυσμα μπορεί να το αποφύγουν ακολουθώντας τις παρακάτω οδηγίες:

• Διακοπή του καπνίσματος. Το κάπνισμα είναι ο ισχυρότερος εξωτερικός παράγοντας για την εμφάνιση ανευρύσματος κοιλιακής αορτής. Οι καπνιστές έχουν 8 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν ανεύρυσμα σε σχέση με τους μη καπνιστές. Η νικοτίνη προκαλεί σπασμό στις αρτηρίες και αυτό σημαίνει αύξηση των πιέσεων μέσα σε αυτές. Επιπλέον, το κάπνισμα εμποδίζει τις διαδικασίες επούλωσης του αρτηριακού τοιχώματος.
• Έλεγχος της αρτηριακής πιέσεως. Η υπέρταση αναγκάζει την καρδιά να δουλεύει εντονότερα για να ‘σπρώξει’ το αίμα μέσα από τις αρτηρίες, ασκώντας μεγαλύτερη πίεση στα τοιχώματά τους. Επιπλέον, σε ένα αδύναμο (γονιδιακά) αορτικό τοίχωμα, η αυξημένη πίεση οδηγεί γρηγορότερα σε αύξηση του μεγέθους της αορτής.
• Έλεγχος της δίαιτας και του σωματικού βάρους. Οι λιπαρές τροφές είναι η βασική αιτία για την συσσώρευση υλικού μέσα στις αρτηρίες, το οποίο όχι μόνο τις μπλοκάρει και εμποδίζει την ροή του αίματος μέσα σε αυτές, αλλά προκαλεί, επίσης, βλάβη στο αορτικό τοίχωμα. Απέφυγε τις μεγάλες ποσότητες αλατιού, οι οποίες αυξάνουν την αρτηριακή πίεση και αντικατέστησε τις λιπαρές τροφές με φρούτα, λαχανικά, γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλών λιπαρών, και τροφές μαγειρεμένες στον ατμό.
• Έλεγχος χοληστερίνης στο αίμα. Σε περίπτωση που η διατροφή δεν είναι ποιοτική μπορεί ο γιατρός σου να συνταγογραφήσει φάρμακα που μειώνουν την χοληστερίνη.
• Σωματική άσκηση με πρόγραμμα.

Πώς αντιμετωπίζεται το ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής;

Ένας από τους λόγους που ο γιατρός εξετάζει την κοιλά σου σε μια εξέταση ρουτίνας είναι για να διαπιστώσει την ύπαρξη ανευρύσματος κοιλιακής αορτής. Με την εξέταση αυτή μπορεί να διαπιστωθούν περίπου οι μισές περιπτώσεις ΄σιωπηλών’ ανευρυσμάτων κοιλιακής αορτής.

Αν ένα ανεύρυσμα ανακαλυφθεί ή υπάρχουν ύποπτα συμπτώματα, ο γιατρός σου μπορεί να σε προγραμματίσει για τις ακόλουθες απεικονιστικές εξετάσεις:

• Υπερηχογραφικός έλεγχος
• Αξονική τομογραφία κοιλίας
• Μαγνητική τομογραφία κοιλίας
• Αρτηριογραφία (έγχυση σκιαγραφικής ουσίας στην αορτή και λήψη ακτινογραφιών)

Όταν τα ανευρύσματα είναι μικρά (< 5 cm) ο γιατρός θα σου προτείνει πρόγραμμα παρακολούθησης, είτε με υπέρηχο, είτε με αξονική τομογραφία.

Τα μεγαλύτερα ανευρύσματα χρειάζονται χειρουργική αντιμετώπιση. Υπάρχουν 2 βασικοί τρόποι αντιμετώπισης: η ανοιχτή μέθοδος, με τομή στην κοιλιά, και η ενδαγγειακή μέθοδος με μικρές τομές στις βουβωνικές περιοχές.

 A) Ανοιχτή Χειρουργική Αποκατάσταση Ανευρύσματος Κοιλιακής Αορτής

Η ανοιχτή χειρουργική μέθοδος εφαρμόζεται για πάνω από 50 χρόνια και παραμένει αποτελεσματικότατη. Με τομή στην κοιλιά, ο χειρουργός φτάνει στην αορτή και αντικαθιστά το ανευρυσματικό - παθολογικό τμήμα της αορτής με ένα συνθετικό μόσχευμα, τα άκρα του οποίου ταιριάζουν σε μέγεθος με την φυσιολογική αορτή και ράβονται σε αυτή, πάνω και κάτω από το ανεύρυσμα.

Β) Ενδαγγειακή Αποκατάσταση Ανευρύσματος Κοιλιακής Αορτής

Η ενδαγγειακή μέθοδος εφαρμόζεται τα τελευταία 10 χρόνια, με συνεχώς αυξανόμενο αριθμό ασθενών να προσχωρούν στο ενδαγγειακό ‘στρατόπεδο’. Με την μέθοδο αυτή εισάγεται στο σώμα, μέσω της αρτηρίας της βουβωνικής περιοχής, ένα ενδομόσχευμα, το οποίο μεταφέρεται στην κατάλληλη περιοχή, μέσω ειδικού καθετήρα. Το μόσχευμα οδηγείται στην κατάλληλη θέση με την βοήθεια απλών ακτινογραφιών, οι οποίες λαμβάνονται συνεχώς κατά την διάρκεια της επέμβασης.

Το ενδαγγειακό μόσχευμα τοποθετείται εσωτερικά της αορτής και αναγκάζει την ροή του αίματος να περνά μέσα από αυτό και όχι μέσα από την παθολογική αορτή (δηλαδή το ανεύρυσμα). Έτσι, το ανεύρυσμα δεν δέχεται πιέσεις και εξανεμίζεται ο κίνδυνος να σπάσει.

Η ενδαγγειακή επέμβαση μπορεί να πραγματοποιηθεί υπό γενική, περιοχική ή ακόμη και τοπική αναισθησία. Είναι πολύ λιγότερο επεμβατική μέθοδος, σε σχέση με την ανοιχτή επέμβαση, αλλά δεν είναι κατάλληλη για όλους τους ασθενείς, λόγω ανατομικών περιορισμών.

Γενικά, η ενδαγγειακή μέθοδος προτιμάται σε ασθενείς με σοβαρά συνοδά προβλήματα υγείας, τα οποία τους καθιστούν υψηλού κινδύνου για την ανοιχτή επέμβαση, εφόσον, βέβαια, έχουν κατάλληλη ανατομία για το ενδαγγειακό μόσχευμα.